Barwne i gwarne tureckie bazary z unoszącą się wonią orientalnych przypraw potrafią tak samo oczarować podróżnych jak piękne strzeliste minarety i nienaganne wybrzeże Tureckiej Riwiery. Jeśli planujesz podróż do Turcji, sprawdź, czego szukać w sklepach i na straganach, aby wrócić do domu z pamiątkami, które będą przedłużeniem wakacyjnych wspomnień.
Spis treści:
- Z czego słynie Turcja?
- Co warto kupić na tureckich bazarach?
- Co jeszcze warto przywieźć z Turcji?
- Kultura targowania się w Turcji
- Co warto kupić w Turcji? Podsumowanie
Z czego słynie Turcja?
Turcja słynie przede wszystkim z niepowtarzalnych wyrobów rękodzielniczych, czego najlepszą wizytówką są dywany, kilimy oraz ceramika. Zachwycają one kolorami i bogatym wzornictwem. Warto również zwrócić uwagę na biżuterię, wyroby ze skóry oraz słodycze. A to i tak nie wszystko. Aby nie wydać fortuny, nie wahaj się targować (w dalszej części artykułu dowiesz się, kiedy i jak to robić).
Co warto kupić na tureckich bazarach?
Turcja leży na pograniczu dwóch kultur i kontynentów. Przez dwa tysiące lat była przyczółkiem, przez który przebiegał Jedwabny Szlak. Łączył on pod względem handlowym Chiny i Bliski Wschód z Zachodem. Ale i współczesna Turcja pozostaje wielkim “centrum handlowym” z bogactwem różnorakich towarów. Szukaj ich u lokalnych sprzedawców, w sklepach z pamiątkami, a przede wszystkim na bazarach, które znajdują się w licznych miastach i miasteczkach. Można tam dostać prawdziwe perełki.
Oto kilka miejsc, gdzie znajdują się największe tureckie bazary:
- Wielki Bazar w Stambule – legendarny obiekt handlowy o powierzchni 30 hektarów z blisko 4000 sklepów; będąc w stolicy Turcji, koniecznie tutaj zajrzyj. Na pewno nie wyjdziesz stąd z pustymi rękami.
- bazar Kemeraltı w Izmirze – jeden z największych otwartych bazarów na świecie; jako centrum handlowe Izmiru funkcjonuje od XVII w.; znajdziesz tu niemal każdy rodzaj tureckiego rękodzieła.
- bazar w Bodrum – znajduje się przy gwarnym starym mieście i oferuje szeroki wybór towarów, od tekstyliów i ceramiki po biżuterię i przyprawy.
Dywany i kilimy
Turcy wywodzą się z ludów koczowniczych, dla których dywany były cennym dobrem zapewniającym ciepło – wykorzystywali je w namiotach jako kołdry i wykładziny. Ich jakość i piękno docenił sam Marco Polo, gdy w 1271 r. wracał z Chin przez Anatolię do Europy. Największą wartość mają dywany wyrabiane ręcznie (przy użyciu tzw. węzła gordyjskiego), naturalnie barwione oraz wykonane z wełny, bawełny lub jedwabiu. Na rynku nie brakuje jednak wyrobów produkowanych masowo, których splot tworzą maszyny i są syntetycznie barwione. A czym jest kilim? Dwustronnym dywanem do dekoracji ścian i podłóg. Ma jednak prostszy wzór, jest cieńszy, a przez to również tańszy. Kilimy są tkane w różnych rozmiarach, w tym 2 m x1 m, dzięki czemu łatwiej je zmieścić w torbie podróżnej.
Niezależnie od tego, czy dywan jest podwójnie wiązany, robiony ręcznie lub masowo, jedwabny czy kolorowy będzie (obok kilimu) najlepszą pamiątką przywołującą baśniowy klimat Turcji.
Ceramika
Gdy zobaczysz turecką ceramikę na żywo, szybko zapragniesz, by ją mieć w swoim domu. Misy, talerze, filiżanki, kafelki – jest w czym wybierać. Wśród kolorów naczyń przeważa biały i niebieski. A mnogość wzorów i kształtów nie ułatwia decyzji zakupowej, szczególnie że wiele przedmiotów wykonywanych jest ręcznie, zachwycając swoją unikatowością.
Biżuteria z Turcji
Nawet jeśli nie lubisz błyskotek, warto chociaż w prezencie dla kogoś bliskiego przywieźć z Turcji kolczyki, bransoletkę lub naszyjnik. Tym bardziej że w krajach Bliskiego Wschodu ceny biżuterii z dodatkiem złota lub srebra są niższe niż w Europie. Poza tym często są zdobione kamieniami szlachetnymi i półszlachetnymi. Spacerując po Wielkim Bazarze w Stambule, szukaj bramy Beyazt, za którą mieści się biżuteryjny raj.
Herbata i kawa
Mimo że wielu osobom Turcja kojarzy się z kawą po turecku, w rzeczywistości kraj ten odnotowuje jedno z najwyższych spożyć herbaty na świecie. Turcy piją ją na potęgę – ok. 30-50 szklaneczek (!) dziennie, choć dzieje się to dopiero od poł. XIX wieku. Wcześniej przez kilka stuleci królowała kawa. Z piciem herbaty wiąże się cały rytuał – pełni ważną towarzyską funkcję. Napój ten podawany jest w charakterystycznych tulipanowych szklankach, a parzy się go w specjalnym dwuczęściowym czajniczku (çaydanlık). Kawę natomiast parzy się w miedzianym tyglu (z długą rączką), który ma wzmacniać smak i moc „małej czarnej”. Jeśli chcesz zachować smak obu napojów na dłużej, w Twojej walizce musi się znaleźć opakowanie kawy oraz herbaty.
Słodycze z Turcji
Najpopularniejszym tureckim przysmakiem jest kuszące samymi kolorami lokum. Przypomina nieco naszą galaretkę, ale jest zdecydowanie bardziej subtelne w smaku, rozpływając się niemal w ustach. Wśród najchętniej wybieranych wersji znajduje się róża, mięta i cytryna. Warto też zwrócić uwagę na opcję z pistacjami. Jednak każdy wariant będzie wystarczająco pyszny, by zabrać go do domu.
Innym rozpoznawalnym tureckim deserem jest baklava, składająca się z misternie ułożonych warstw cienkiego ciasta filo przekładanego mielonymi orzechami (najczęściej pistacjami). Całość jest pieczona na złoto i polewana słodkim syropem. Oprócz niej popularnością cieszy się turecka chałwa występująca zazwyczaj w formie sezamowej pasty, ale jest dostępna też w innych wariantach smakowych.
Przyprawy tureckie
Tak jak w czasach Jedwabnego Szlaku, tak i dziś Turcja słynie z wyjątkowych przypraw, od których uginają się stoiska bazarów. Zwróć uwagę na paprykę i sumak, które są bazą tureckiej kuchni. Ten ostatni ma specyficzny cytrynowo-kwaskowy smak. Nie można też pominąć aromatycznych ziół (tymianek, oregano) oraz korzennych nut (kumin, cynamon, ziele angielskie). A jeśli trudno Ci będzie zdecydować się na konkretną przyprawę, możesz samodzielnie skomponować własny zestaw.
Jakie ubrania warto kupić w Turcji?
Turcja słynie z dobrej jakości tekstyliów oraz ubrań. Tutejszą bawełnę ceni się za miękkość i trwałość. Warto więc kupić dodatkową letnią sukienkę, tunikę, koszulki, spodnie alladynki czy pidżamę lub szlafrok. Poza tym Turcja oferuje w atrakcyjnej cenie solidnie wykonane wyroby skórzane i zamszowe. Kraj ten jest jednym z największych producentów skóry na świecie. W poszukiwaniu idealnych butów, torebki czy paska, nie przegap barwnych tureckich szali (pashmina). Mimo że są niezwykle lekkie, potrafią skutecznie chronić przed zimnem. Wykonuje się je z kaszmiru lub z połączenia kaszmiru i jedwabiu. Dlatego oryginalna pashmina jest droższa. Jak sprawdzić jej oryginalność? Jeśli szal się elektryzuje, to znak, że masz do czynienia z syntetycznym materiałem.
Kosmetyki z Turcji
Tradycja tureckich łaźni (hammam) oraz związanych z tym orientalnych receptur sprawia, że warto się zainteresować tutejszymi kosmetykami. Specjalnością Turków są naturalne mydła (z oliwkowym na czele), woda różana oraz wszelkie olejki eteryczne. Szkoda więc byłoby nie dorzucić ich do własnej kosmetyczki.
Oko proroka – turecki amulet
Przechadzając się po tureckich sklepach i bazarach, Twoją uwagę zwrócą z pewnością wisiorki, kolczyki, pierścionki z charakterystycznym granatowo-białym szkłem. Są to amulety, zwane Okiem Proroka, które mają chronić przed złymi mocami. Dawniej zawieszano je przed wejściem do każdego domu lub namiotu. Obecnie jest to jedna z najpopularniejszych tureckich pamiątek.
Co jeszcze warto przywieźć z Turcji?
Miłośnicy zakupów znajdą w Turcji dużo więcej pomysłów na niepowtarzalne pamiątki. Oto kilka z nich:
- kolorowe lampy i lampiony – ich historia sięga czasów Cesarstwa Bizantyjskiego; wykonywane są według różnych technik, ale te tradycyjne powinny być mozaikowe.
- drobiazgi z pianki morskiej – wytwarza się z niej fajki, kolczyki, naszyjniki i wiele innych bibelotów, ograniczeniem jest tylko wyobraźnia twórcy.
- miód – Turcja jest jednym z największych producentów miodu, a bez tego składnika trudno sobie wyobrazić produkcję lokalnych słodyczy; do Polski warto szczególnie zabrać miód piniowy lub z orzechów laskowych.
Kultura targowania się w Turcji
Celem targowania się w Turcji nie są tylko zimne kalkulacje i dążenie do uzyskania jak najniższej ceny – to część tureckiej kultury i profesji sprzedawców. Targu dobija się przede wszystkim w małych sklepikach, u lokalnych rzemieślników i na bazarach. Wyjątkiem są sklepy z biżuterią i dywanami, gdzie występują wysokie marże. Nie wypada natomiast tego robić w supermarketach i większych centrach handlowych. O ile zbić cenę? Najczęściej o 20-40% ceny początkowej, choć nie ma reguły.
Nie czuj się zaskoczony, jeśli na pytanie o cenę, Turek zaprosi Cię na herbatę. Taki gest uznaje się powszechnie za wyraz gościnności i dobry wstęp do rozmowy. Gdy usłyszysz od sprzedawcy stawkę, będzie ona prawdopodobnie zawyżona. Dlatego zaproponuj ok. 50-70% jej wartości. W odpowiedzi uzyskasz z pewnością niezadowolenie wyrażone w formie cmokania, kręcenia głową, a nawet odganiania ręką. Po chwili otrzymasz jednak nową, niższą cenę. Teraz ruch należy do Ciebie, by ją zbić. I tak aż do momentu, gdy osiągnięcie satysfakcjonujący kompromis.
Pamiątki z Turcji – podsumowanie
Turcja jest jednym z tych krajów, gdzie lepiej przylecieć z lżejszą walizką, by móc pomieścić arsenał niepowtarzalnych pamiątek. Zadowolą one każdego – łasucha, miłośnika mody i entuzjastę wyrobów rzemieślniczych. Niezależnie od tego, czy szukasz prezentu dla bliskich, czy chcesz zatrzymać kawałek tureckiej atmosfery dla siebie, w Turcji bez trudu znajdziesz coś wyjątkowego.
