Barwne i gwarne tureckie bazary z unoszącą się wonią orientalnych przypraw potrafią tak samo oczarować podróżnych jak piękne strzeliste minarety i nienaganne wybrzeże Tureckiej Riwiery. Jeśli planujesz podróż do Turcji, sprawdź, czego szukać w sklepach i na straganach, aby wrócić do domu z pamiątkami, które będą przedłużenie wakacyjnych wspomnień.
Spis treści:
- Z czego słynie Turcja?
- Co warto kupić na tureckich bazarach?
- Co jeszcze warto przywieźć z Turcji?
- Kultura targowania się w Turcji
- Co warto kupić w Turcji? Podsumowanie
Z czego słynie Turcja?
Turcja słynie przede wszystkim z niepowtarzalnych wyrobów rękodzielniczych, czego najlepszą wizytówką są dywany, kilimy oraz ceramika. Zachwycają one kolorami i bogatym wzornictwem. Warto również zwrócić uwagę na biżuterię, wyroby ze skóry oraz słodycze. A to i tak nie wszystko. Nie bez powodu żartuje się, że do Turcji lepiej jechać z pustą walizką, aby jeszcze więcej móc kupić na miejscu. Aby nie wydać fortuny, nie wahaj się targować (w dalszej części artykułu dowiesz się, kiedy i jak to robić).
Co warto kupić na tureckich bazarach?
Turcja leży na pograniczu dwóch kultur i kontynentów. Przez dwa tysiące lat była przyczółkiem, przez który przebiegał Jedwabny Szlak. Łączył on pod względem handlowym Chiny i Bliski Wschód z Zachodem. Ale i współczesna Turcja pozostaje wielkim “centrum handlowym” z bogactwem różnorakich towarów, w tym pamiątek. Szukaj ich u lokalnych sprzedawców, w sklepach z pamiątkami, a przede wszystkim na bazarach. W licznych miastach i miasteczkach znajdziesz większe i mniejsze obiekty tego typu. Można tam dostać prawdziwe perełki, choć – w przeciwieństwie do kupców sprzed wieków – musisz uważać na kicz i podróbki.
Oto kilka miejsc, gdzie znajdują się największe tureckie bazary:
- Wielki Bazar w Stambule – legendarny obiekt handlowy o powierzchni 30 hektarów z blisko 4000 sklepów; będąc w stolicy Turcji, koniecznie tutaj zajrzyj. Na pewno nie wyjdziesz stąd z pustymi rękami.
- bazar Kemeraltı w Izmirze – jeden z największych otwartych bazarów na świecie, jako centrum handlowe Izmiru funkcjonuje od XVII w.; znajdziesz tu niemal każdy rodzaj rękodzieła tureckiego.
- bazar w Bodrum – znajduje się przy gwarnym starym mieście i oferuje szeroki wybór towarów, od tekstyliów i ceramiki po biżuterię i przyprawy.
- bazar w Antiochii (Antakya) – historia tego targowiska jest tak samo długa jak historia miasta; stragany obfitują w tradycyjne rękodzieło czy lokalne przysmaki.
Dywany i kilimy
Turcy wywodzą się z ludów koczowniczych, dla których dywany były cennym dobrem zapewniającym ciepło – wykorzystywali je w namiotach jako kołdry i wykładziny. Ich jakość i piękno docenił sam Marco Polo, gdy w 1271 r. wracał z Chin przez Anatolię do Europy. Największą wartość mają dywany wyrabiane ręcznie (przy użyciu tzw. węzła gordyjskiego), naturalnie barwione oraz wykonane z wełny, bawełny lub jedwabiu. Na rynku nie brakuje jednak wyrobów produkowanych masowo, których splot tworzą maszyny i są syntetycznie barwione. A czym jest kilim? Dwustronnym dywanem do dekoracji ścian i podłóg. Ma jednak prostszy wzór, jest cieńszy, a przez to również tańszy. Kilimy są tkane w różnych rozmiarach, w tym 2 m x1 m, dzięki czemu łatwiej je zmieścić w torbie podróżnej.
Niezależnie od tego, czy dywan jest podwójnie wiązany, robiony ręcznie lub masowo, jedwabny czy kolorowy będzie (obok kilimu) najlepszą pamiątką przywołującą magiczny klimat Turcji.
Ceramika
Gdy zobaczysz turecką ceramikę na żywo, szybko zapragniesz, by ją mieć w swoim domu, mimo że wymaga doskonałego zabezpieczenia podczas podróży. Misy, talerze, filiżanki, kafelki – jest w czym wybierać. Wśród kolorów naczyń przeważa biały i niebieski. A mnogość wzorów i kształtów nie ułatwia decyzji zakupowej, szczególnie że wiele przedmiotów wykonywanych jest ręcznie, zachwycając swoją unikatowością.
Biżuteria z Turcji
Nawet jeśli nie lubisz błyskotek, warto chociaż w prezencie dla kogoś bliskiego przywieźć z Turcji kolczyki, bransoletkę lub naszyjnik. Tym bardziej że w krajach Bliskiego Wschodu ceny biżuterii z dodatkiem złota lub srebra są niższe niż w Europie. Poza tym często są zdobione kamieniami szlachetnymi i półszlachetnymi. Spacerując po Wielkim Bazarze w Stambule, szukaj bramy Beyazt, za którą mieści się biżuteryjny raj.
Herbata i kawa
Mimo że wielu osobom Turcja kojarzy się z kawą po turecku, w rzeczywistości kraj ten odnotowuje jedno z najwyższych spożyć herbaty na świecie. Turcy piją ją na potęgę – od 30-50 szklaneczek (!) dziennie. Z piciem herbaty wiąże się cały rytuał – pełni ważną towarzyską funkcję. Napój ten podawany jest w charakterystycznych tulipanowych szklankach, a parzy się go w specjalnym dwuczęściowym czajniczku (çaydanlık). Kawę natomiast parzy się w miedzianym tyglu (z długą rączką), który ma wzmacniać wyjątkowy smak i moc „małej czarnej”. Jeśli chcesz zachować smak obu napojów na dłużej, w Twojej walizce musi się znaleźć opakowanie kawy oraz herbaty.
Słodycze z Turcji
Najpopularniejszym tureckim przysmakiem jest kuszące już samymi kolorami lokum. Przypomina nieco naszą galaretkę, ale jest zdecydowanie bardziej subtelne w smaku, rozpływając się niemal w ustach. Wśród najchętniej wybieranych wersji znajduje się róża, mięta i cytryna. Warto też zwrócić uwagę na opcję z pistacjami. Jednak każdy wariant będzie wystarczająco pyszny, by zabrać go do domu.
Innym rozpoznawalnym tureckim deserem jest baklava, czyli misternie ułożone warstwy cienkiego ciasta filo przekładane mielonymi orzechami (najczęściej pistacjami). Całość jest pieczona na złoto i polewana słodkim syropem. Oprócz niej popularnością cieszy się turecka chałwa występująca zazwyczaj w formie sezamowej pasty, ale jest dostępna też w innych wariantach smakowych.
Przyprawy tureckie
Tak jak w czasach Jedwabnego Szlaku, tak i dziś Turcja słynie z wyjątkowych przypraw, od których uginają się stoiska bazarów. Zwróć uwagę na paprykę i sumak, które są bazą tureckiej kuchni. Ten ostatni ma specyficzny cytrynowo-kwaskowy smak. Nie można też pominąć aromatycznych ziół (tymianek, oregano) oraz korzennych nut (kumin, cynamon, ziele angielskie). A jeśli trudno Ci będzie zdecydować się na konkretną przyprawę, wybór ułatwią szeroko dostępne zestawy, które możesz skomponować samodzielnie.
Jakie ubrania warto kupić w Turcji?
Turcja słynie z dobrej jakości tekstyliów oraz ubrań. Tutejszą bawełnę ceni się za miękkość i trwałość. Warto więc kupić dodatkową letnią sukienkę, tunikę, koszulki, spodnie balladynki czy pidżamę lub szlafrok. Poza tym Turcja oferuje w atrakcyjnej cenie solidnie wykonane wyroby skórzane i zamszowe. Kraj ten jest jednym z największych producentów skóry na świecie. W poszukiwaniu idealnych butów, torebki czy paska, nie przegap barwnych tureckich szali (pashmina). Mimo że są niezwykle lekkie, potrafią skutecznie chronić przed zimnem. Wykonuje się je z kaszmiru lub z połączenia kaszmiru i jedwabiu. Dlatego oryginalna pashmina jest droższa. Jak sprawdzić, że jest prawdziwa? Jeśli szal się elektryzuje, to znak, że masz do czynienia z syntetycznym materiałem.
Kosmetyki z Turcji
Tradycja tureckich łaźni (hammam) oraz związanych z tym orientalnych receptur sprawia, że warto się zainteresować tutejszymi kosmetykami. Specjalnością Turków są naturalne mydła (z oliwkowym na czele), woda różana oraz wszelkie olejki eteryczne. Szkoda więc byłoby nie dorzucić ich do własnej kosmetyczki.
Oko proroka – turecki amulet
Przechadzając się po tureckich sklepach i bazarach, Twoją uwagę zwrócą z pewnością wisiorki, kolczyki, pierścionki z charakterystycznym granatowo-białym szkłem. Są to amulety, zwane Okiem Proroka, które mają chronić przed złymi mocami. Dawniej zawieszano je przed wejściem do każdego domu lub namiotu. Obecnie jest to jedna z najpopularniejszych tureckich pamiątek.
Co jeszcze warto przywieźć z Turcji?
Miłośnicy zakupów znajdą w Turcji dużo więcej pomysłów na niepowtarzalne pamiątki. Oto kilka z nich:
- kolorowe lampy i lampiony – ich historia sięga czasów Cesarstwa Bizantyjskiego; wykonywane są według różnych technik, ale te tradycyjne powinny być mozaikowe; jedynym hamulcem przed zakupem może się okazać dość problematyczny transport do Polski.
- drobiazgi z pianki morskiej – wytwarza się z niej fajki, kolczyki, naszyjniki i wiele innych bibelotów, ograniczeniem jest tylko wyobraźnia twórcy.
- miód – Turcja jest jednym z największych producentów miodu, a bez tego składnika trudno sobie wyobrazić produkcję lokalnych słodyczy; do Polski warto szczególnie zabrać miód piniowy lub z orzechów laskowych.
Kultura targowania się w Turcji
Celem targowania się w Turcji nie są tylko zimne kalkulacje i dążenie do uzyskanie jak najniższej ceny – to część tureckiej kultury i profesji sprzedawców. Targu dobija się przede wszystkim w małych sklepikach, u lokalnych rzemieślników i na bazarach. Wyjątkiem są sklepy z biżuterią i dywanami, gdzie występują wysokie marże. Nie wypada natomiast tego robić w supermarketach i większych centrach handlowych. O ile zbić cenę? Najczęściej o 20-40% od ceny początkowej, choć nie ma reguły.
Nie czuj się zaskoczony, jeśli na pytanie o cenę, Turek zaprosi Cię na herbatę. Taki gest uznaje się powszechnie za wyraz gościnności i dobry wstęp do rozmowy. Gdy usłyszysz od sprzedawcy stawkę, będzie ona prawdopodobnie zawyżona. Dlatego zaproponuj ok. 50-70% jej wartości. W odpowiedzi uzyskasz z pewnością niezadowolenie wyrażone w formie cmokania, kręcenia głową, a nawet odganiania ręką. Po chwili otrzymasz jednak nową, niższą cenę. Teraz ruch należy do Ciebie, by ją zbić. I tak aż do monetu, gdy osiągnięcie satysfakcjonujący kompromis.
Co warto kupić w Turcji? Podsumowanie
Turcja to ten z tych krajów, gdzie lepiej przylecieć z lżejszą walizką, by móc pomieścić arsenał niepowtarzalnych pamiątek. Zadowolą one każdego – łasucha, miłośnika mody i entuzjastę wyrobów rzemieślniczych. Niezależnie od tego, czy szukasz prezentu dla bliskich, czy chcesz zatrzymać kawałek tureckiej atmosfery dla siebie, w Turcji bez trudu znajdziesz coś wyjątkowego.
