Dubajska czekolada podbija świat, ale kuchnia Zjednoczonych Emiratów Arabskich to coś znacznie więcej niż internetowe virale i kawa posypana złotem. Za błyszczącą fasadą luksusu kryje się kulinarna tradycja, która przetrwała wieki – od prostych potraw beduińskich, aromatów nadmorskich targów, aż po smaki przywiezione z wędrownych szlaków handlowych. Sprawdź, co naprawdę tworzy fundamenty kuchni Emiratów i poznaj dania, które mówią więcej o kulturze tego kraju niż tysiące instagramowych stories.
Spis treści:
- Kuchnia Zjednoczonych Emiratów Arabskich – historia i wpływy kulturowe
- Tradycyjne dania główne
- Dubajska czekolada i nie tylko – lokalne desery i słodycze
- Tradycyjne napoje
- Tradycja na talerzu
Kuchnia Zjednoczonych Emiratów Arabskich – historia i wpływy kulturowe
Zjednoczone Emiraty Arabskie to młode państwo, ale kulinarna historia regionu sięga setek lat wstecz. Na długo przed powstaniem federacji dzisiejszych Emiratów, w 1971 roku, pustynne i nadmorskie obszary zamieszkiwali Beduini, rybacy i kupcy. Ich codzienne życie i warunki środowiskowe ukształtowały lokalną kuchnię, która bazowała na tym, co było dostępne: mięsie, rybach, daktylach, pszenicy, ryżu i nabiale. Potrawy tworzono z myślą o przetrwaniu w trudnym klimacie, ale też o wspólnym spożywaniu – gotowanie i jedzenie pełniło funkcję społeczną, szczególnie podczas świąt i rodzinnych uroczystości. Wiele dań wywodzi się z tradycji beduińskiej lub jest rezultatem połowów ryb, a ich smak wzbogacały przyprawy sprowadzane dzięki kontaktom handlowym z Azją, Afryką i innymi krajami Bliskiego Wschodu. Dziś kuchnia Emiratów wciąż opiera się na tych samych fundamentach – prostych składnikach, intensywnych aromatach i wspólnym stole.
Tradycyjne dania główne
Tradycyjne dania główne w Emiratach, jak już wspomniano, mają swoje korzenie w kuchni Bliskiego Wschodu. Powstawały z dostępnych składników, miały być pożywne i praktyczne – i takie pozostały do dziś. Niektóre z nich przygotowuje się tylko na wyjątkowe okazje, inne nadal pojawiają się na stołach na co dzień.
Fatteh
To danie uznawane za klasykę kuchni arabskiej, choć jego forma może zaskoczyć. Składa się z warstw chleba, ryżu i mięsa – najczęściej jagnięciny lub kurczaka – polanych gęstym jogurtem z dodatkiem przypraw. W zależności od regionu i okazji składniki i proporcje mogą się różnić. Potrawa ma długą historię, jej korzenie sięgają starożytności. A dziś znana jest w wielu krajach Bliskiego Wschodu.
Saloona
Tradycyjny gulasz mięsny, popularny zarówno w domach, jak i w restauracjach serwujących kuchnię arabską. Przygotowuje się go z jagnięciny lub kurczaka, które są duszone z cebulą, czosnkiem, pomidorami i przyprawami. Często dodaje się również ziemniaki i bakłażany, aby złagodzić smak i sprawić, żeby danie było bardziej treściwe. Choć saloona ma korzenie w kuchni arabskiej, w Emiratach cieszy się szczególną popularnością w chłodniejszych miesiącach. To typowe danie jednogarnkowe – sycące, rozgrzewające i praktyczne. Zwyczajowo podaje się je z chlebem typu pita, którym nabiera się sos i kawałki mięsa.
Machboos
To jedno z najważniejszych dań kuchni Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Machboos od wieków cieszy się popularnością w całym regionie. Choć wywodzi się z Persji (dzisiejszego Iranu), danie na stałe wpisało się w kulinarną tradycję Emiratów. W przeszłości przygotowywano je głównie w społecznościach prowadzących wędrowny tryb życia – miało być sycące, proste w składzie i trwałe.
Bazą potrawy jest ryż duszony z mięsem – najczęściej jagnięciną, kurczakiem lub rybą – oraz pomidorami, bulionem i mieszanką intensywnych przypraw. Wśród nich dominuje kumin, kardamon, cynamon, goździki oraz loomi, czyli suszone limonki, które nadają daniu lekko kwaskowy aromat. Mięso najpierw się marynuje, a następnie dusi razem z ryżem, by pochłonął wszystkie aromaty.
Khuzi (Ouzi)
Khuzi, znane również jako ouzi, to danie zarezerwowane na szczególne okazje, takie jak święta państwowe czy przyjęcia weselne. Jego podstawę stanowi jagnięcina lub koźlina pieczona w całości, podawana na ryżu zmieszanym z rodzynkami, migdałami i orzeszkami pinii. Mięso marynuje się w mieszance przypraw, w tym szafranu, co nadaje mu złocisty kolor. Khuzi symbolizuje bogactwo i hojność, a jego przygotowanie wymaga często kilkunastu godzin pracy, co podkreśla wagę wydarzenia, na którym jest serwowane.
Balaleet
Słodki makaron z płatkami róży, szafranem, przyprawami i… jajecznicą? Może brzmieć dziwnie, ale to doskonałe połączenie. Smaku jajek prawie wcale nie czuć, a smak makaronu vermicelli jest wyśmienity. Jest to jedno z najpopularniejszych śniadań w tej części świata. Będąc w Zjednoczonych Emiratach Arabskich (ZEA) lub innym państwie arabskim, koniecznie spróbuj tego nietypowego połączenia. To potrawa, która odzwierciedla przede wszystkim wpływy indyjskie, a także perskie.
Al Harees
Jedno z najstarszych i najbardziej ceremonialnych dań emirackiej kuchni, nieodłącznie związane z ramadanem, weselami czy narodzinami dziecka. Al Harees przygotowuje się z pszenicy, mięsa (zazwyczaj kurczaka lub jagnięciny) i soli, które gotuje się przez wiele godzin aż do uzyskania gładkiej, jednolitej konsystencji. Historycznie danie gotowano w glinianych piecach zakopanych w piasku, co nadawało mu charakterystyczny, dymny posmak. Podawane jest zazwyczaj w sporych ilościach, aby móc podzielić się z najbliższymi. Dlatego też stało się symbolem gościnności.
Thareed
Często nazywany „emiracką lasagną”. Jest warstwowym daniem składającym się z chleba rigag, gulaszu mięsnego oraz warzyw nasączonych sosem pomidorowym. Cieszy się popularnością szczególnie podczas ramadanu, gdyż jego miękkie składniki są łatwe do strawienia po całodniowym poście. Według tradycji islamskiej thareed był ulubionym daniem proroka Mahometa, dlatego jest tak ważne w kulturze muzułmańskiej. W Emiratach potrawa ta uchodzi za symbol prostoty, wspólnoty i szacunku do tradycji – często pojawia się na stołach podczas świąt, rodzinnych spotkań i uroczystości. Mimo swojej prostoty doskonale pokazuje, jak lokalna kuchnia potrafi wykorzystać podstawowe składniki w pełnowartościowym, aromatycznym posiłku.
Madrooba
To jedno z najbardziej charakterystycznych dań rybnych kuchni emirackiej, szczególnie popularne w regionie Abu Dhabi. Przygotowywana z solonej, suszonej ryby z dodatkiem mąki, czosnku i przypraw. Przez wieki stanowiła podstawę diety nadbrzeżnych społeczności. Rybę gotuje się powoli na wolnym ogniu, aż całość przyjmie konsystencję gęstej, jedwabistej pasty. Danie podaje się z limonką i chlebem, dzięki czemu jest to bardzo sycąca potrawa.
Regag
Regag, który pojawia się w wielu tradycyjnych daniach emirackich, to cienki jak papier chleb, przyrządzany z prostych składników: mąki, wody i soli. Smaży się go na rozgrzanej blasze, bez tłuszczu, aż uzyska chrupiącą, elastyczną strukturę. Choć wygląda niepozornie, pełni w kuchni Emiratów ważną rolę – nie tylko jako dodatek, ale też praktyczne „narzędzie” do jedzenia. Łamie się go i używa zamiast sztućców, by nabierać gulasze, pasty czy mięsa. Bywa też serwowany na słodko – z miodem, serem, jajkiem, a nawet z czekoladą czy przyprawami.
Dubajska czekolada i nie tylko – lokalne desery i słodycze
Czas na to, na co wielu czekało – słynną dubajską czekoladę, która podbiła internet i sklepy na całym świecie. Czym właściwie jest ten viralowy przysmak i skąd jego fenomen? To zupełnie inna czekolada niż te, które znamy. W środku kryje się bogate nadzienie z kremu pistacjowego, pasty tahini i chrupiącego ciasta kataifi. Tahini to gęsta pasta z prażonego sezamu o lekko orzechowym, głębokim smaku. Choć często kojarzona z hummusem, świetnie sprawdza się również w deserach, zwłaszcza tych z Bliskiego Wschodu. Kataifi to z kolei cienkie jak nitki ciasto filo – po upieczeniu staje się niezwykle chrupiące i doskonale kontrastuje z kremowym wnętrzem czekolady.
Pomysł na tę czekoladę narodził się z ciążowej zachcianki. W 2021 roku mieszkająca w Dubaju Sarah Hamouda, właścicielka marki Fix Dessert Chocolatier, postanowiła stworzyć deser, który łączyłby smaki dzieciństwa z czymś zupełnie nowym. Zależało jej na tym, by wyróżniał się na tle dostępnych już produktów – i tak powstała czekolada, która szybko trafiła do oferty jej marki. Prawdziwy przełom nastąpił jednak w momencie, gdy użytkownicy TikToka zaczęli masowo publikować recenzje i reakcje na pierwszy kęs czekolady. Od tego momentu produkt zaczął błyskawicznie zyskiwać popularność – najpierw w sieci, a potem w sklepach.
Dziś, żeby spróbować dubajskiej czekolady, nie trzeba już lecieć do Emiratów. Wraz z falą popularności trafiła również do Europy i staje się coraz łatwiej dostępna także w polskich sklepach. Oprócz gotowych tabliczek pojawiły się też produkty do samodzielnego przygotowania: foremki, pasty pistacjowe, prażone pistacje i inne składniki. A dubajskie słodkie szaleństwo nie kończy się na samej tabliczce – dostępne są już lody, pączki, a także ciasta inspirowane smakiem czekolady z Dubaju. Produkt uznawany jest za luksusowy, ale też modny – wpisuje się w estetykę „viralowego jedzenia” idealnego do zdjęć i stories. Świat oszalał na jej punkcie, jednak Zjednoczone Emiraty Arabskie to znacznie więcej niż ten hit z TikToka.
Luqaimat
Luqaima, znana również jako luqaimat, to jeden z najbardziej rozpoznawalnych deserów w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, szczególnie podczas ramadanu, świąt i festiwali. Te małe, złociste kuleczki z ciasta drożdżowego smaży się na głębokim tłuszczu (coś na wzór naszych pączków), a następnie polewa syropem daktylowym lub melasą z dodatkiem szafranu i kardamonu. Chrupiące na zewnątrz, miękkie i puszyste w środku, są nie tylko pyszne, ale stanowią też symbol gościnności i obfitości. W wielu domach przygotowuje się je wspólnie – to deser, który łączy pokolenia i smakuje najlepiej, gdy dzieli się go z innymi.
Khabees
Khabees to jeden z najbardziej znanych deserów kuchni emirackiej, przygotowywany z prażonych płatków pszennych wymieszanych z syropem daktylowym, kardamonem i szafranem. Serwowany na zimno, często posypywany orzechami, ma prosty skład, ale intensywny smak. To jeden z tych słodkich przysmaków, który regularnie pojawia się na stołach podczas świąt i rodzinnych spotkań. W wielu regionach Emiratów nadal przygotowuje się go w domu, według przepisów przekazywanych z pokolenia na pokolenie.
Rangina
To tradycyjny deser obecny w kuchni emirackiej oraz w innych krajach Zatoki Perskiej, m.in. Bahrajnie i Katarze. Przygotowuje się go na bazie daktyli, które są podsmażane na klarowanym maśle (ghee), a następnie posypuje mieszanką prażonej mąki pszennej, cukru i przypraw, zazwyczaj z dodatkiem kardamonu. Całość podaje się na ciepło lub w temperaturze pokojowej, często z orzechami (np. migdałami lub orzeszkami piniowymi) jako prosty, ale sycący deser. Rangina bywa serwowana podczas spotkań rodzinnych i świąt, a jej smak opiera się na naturalnej słodyczy daktyli i aromacie przypraw używanych powszechnie w kuchni Emiratów.
Batheet
W kuchni emirackiej batheet uchodzi za jeden z najbardziej domowych deserów – prosty, pożywny i bazujący na lokalnych składnikach. Powstaje z rozdrobnionych daktyli, ghee, mąki i przypraw, najczęściej kardamonu. Masę formuje się w niewielkie kulki lub ciasteczka, które nie wymagają pieczenia. Charakteryzuje się zwartą, lekko ciągnącą strukturą i intensywnie daktylowym smakiem. W Emiratach batheet pojawia się głównie w domach – podawany przy kawie, przechowywany jako przekąska lub przygotowywany na rodzinne spotkania. Nie jest to deser restauracyjny, ale jeden z tych, które najlepiej oddają smak lokalnej kuchni.
Tradycyjne napoje
Choć wizerunek Zjednoczonych Emiratów Arabskich często kojarzy się z kawą ze złotem i efektownymi napojami w hotelach w Dubaju, tradycyjne napoje tego regionu mają zupełnie inny charakter. Proste w składzie, praktyczne i głęboko zakorzenione w lokalnej kulturze – były obecne na długo przed epoką wieżowców i nowoczesnych kawiarni.
Gahwa
Gahwa, czyli tradycyjna arabska kawa, to coś znacznie więcej niż napój. W Zjednoczonych Emiratach Arabskich pełni rolę kulturowego rytuału i symbolu gościnności. Parzona z ziaren arabiki z dodatkiem kardamonu, czasem szafranu i wody różanej, ma lekki, odrobinę gorzki smak i jasnozłoty kolor. Serwowana jest w niewielkich filiżankach bez uszek (finjan), zazwyczaj w towarzystwie daktyli. Gospodarz nalewa gościom niewielką porcję gahwy – często do momentu, aż gość odmówi, potrząsając filiżanką.
W kulturze emirackiej gahwa symbolizuje szacunek, otwartość i gotowość do przyjęcia drugiego człowieka – niezależnie od tego, czy jest sąsiadem, przybyszem lub członkiem rodziny. Jej przygotowanie i podanie to ważny element spotkań towarzyskich, rodzinnych oraz oficjalnych wizyt. Zwyczaj ten jest na tyle istotny, że w 2015 roku arabska gahwa została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO jako wspólna tradycja Emiratów i innych krajów Zatoki Perskiej.
Laban
W kuchni Emiratów laban pełni rolę codziennego napoju, który świetnie sprawdza się w pustynnym klimacie – jest lekko kwaśny, słonawy i orzeźwiający. To rodzaj maślanki, zazwyczaj wytwarzanej z mleka krowiego (dawniej także wielbłądziego), spożywanej zarówno samodzielnie, jak i jako dodatek do posiłków. Laban często podawany jest mocno schłodzony, a w domowych warunkach bywa wzbogacany miętą lub plasterkami ogórka. Wspomaga trawienie, uzupełnia płyny i jest powszechnie dostępny – od domowych kuchni po sklepowe lodówki.
Nabidh
Nabidh to tradycyjny napój, który ma długą historię w krajach Półwyspu Arabskiego, w tym w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Przyrządza się go z wody i daktyli (rzadziej z rodzynek), które pozostawia się na pewien czas do lekkiej fermentacji. W emirackiej tradycji nabidh przygotowywany jest w wersji bezalkoholowej. Zgodnie z zasadami islamu proces fermentacji przerywa się, zanim powstanie alkohol. Charakteryzuje się naturalną słodyczą, lekką kwasowością i łagodnie musującą strukturą. W przeszłości był to popularny napój odżywczy wśród Beduinów – źródło energii i nawodnienia, zwłaszcza podczas długich wędrówek lub pracy w upale. Dziś spotykany jest rzadziej, ale nadal uznawany za element kulinarnego dziedzictwa regionu.
Tradycja na talerzu
ZEA zazwyczaj kojarzą się z nowoczesnością, luksusem i przepychem. A przecież to przede wszystkim kraj tradycji i bogatej historii, której odzwierciedleniem są potrawy przygotowywane od setek lat. Jak widać, kuchnia Zjednoczonych Emiratów to przede wszystkim aromatyczne przyprawy, arabskie smaki, wpływy perskie i indyjskie oraz tradycje przekazywane z pokolenia na pokolenie. Można by pomyśleć, że to tylko jedzenie, ale w tej kulturze znaczy ono coś więcej. To czas spędzany z rodziną, wyraz wdzięczności i dziedzictwo. Podczas wakacji w Zjednoczonych Emiratach Arabskich spróbuj lokalnej kuchni i poczuj prawdziwy smak tego miejsca.
